SGK’dan 750 gün erken emekli olma fırsatı! Hangi çalışanlar, nasıl yararlanacaklar?

Bu imkanları doğru değerlendiren bir kadın çalışan, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesini beklemeden, hatta normalden 6 yıla kadar daha erken bir tarihte emeklilik hakkını elde edebilir.

Bu derinlemesine analizimizde, kadınların emeklilik yolculuğunu kısaltan ve finansal yüklerini hafifleten üç temel erken emeklilik formülünü, detayları ve güncel mevzuat ışığında mercek altına alıyoruz.

1. Doğum Borçlanması: En Popüler Erken Emeklilik Formülü

Doğum borçlanması, kadın çalışanların sigortalılık başlangıç tarihinden sonra dünyaya gelen çocukları için çalışmadıkları süreleri borçlanarak prim günlerini artırması ve dolayısıyla emeklilik yaşını öne çekmesi anlamına geliyor. Bu mekanizma, annelik nedeniyle iş hayatından uzak kalan kadınlara çok önemli bir telafi imkanı sunuyor.

Avantajın Detaylı Analizi

SGK mevzuatı, kadın çalışanlara 3 çocuğa kadar doğum borçlanması yapma hakkı tanır.

Süre ve Prim Kazancı: Her bir çocuk için 2 yıl (720 gün) olmak üzere, toplamda 6 yıla (2160 gün) kadar prim borçlanması yapılabilir.

Sigortalılık Başlangıcını Geri Çekme: Borçlanılan süreler, sigorta başlangıç tarihinden itibaren geriye doğru sayıldığı için, işe giriş tarihini 6 yıl geriye götürme potansiyeli taşır.

Emeklilik Şartlarında Değişim: Sigorta başlangıç tarihi geriye çekildiğinde, kadın çalışan daha eski ve genellikle daha avantajlı emeklilik şartlarına tabi olabilir. Bu, özellikle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalılık süresini başlatma eşiğini kıl payı kaçıran kadınlar için EYT kapsamına girmekle eş değer bir fırsat yaratabilir.

Örnek Senaryo:

Normal şartlarda 58 yaş ve 7200 prim günü ile emekli olacak bir kadın çalışan, 3 çocuk borçlanması yaparak kazandığı 2160 gün ile prim eksiğini kapatabilir ve sigorta başlangıç tarihini geri çekebilir. Bu sayede, prim günü şartı 5400’e hatta daha eski mevzuata tabi olursa 3600 prim gününe kadar düşebilir.

Borçlanma Kimleri Kapsar?

SSK (4/a), Bağ-Kur (4/b) ve Emekli Sandığı (4/c) statüsünde çalışan kadınlar bu haktan yararlanabilir.

Önemli bir not olarak, doğum borçlanması sadece biyolojik annelerle sınırlı değildir. Evlat edinme yoluyla anne olan kadınlar da belirlenen şartlar altında bu borçlanmayı yapabilmektedir.

2. Engelli Çocuğu Olan Annelere Kritik Prim ve Yaş Avantajı

SGK, toplumsal sorumluluk ve pozitif ayrımcılık gereği, bakıma muhtaç derecede ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanlara benzersiz bir emeklilik kolaylığı sağlıyor. Bu düzenleme, annelerin üzerindeki bakım yükünün getirdiği zorluğa bir karşılık olarak mevzuata dahil edilmiştir.

Çifte Avantajın Mekanizması

Bu özel hak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışmalar için geçerlidir ve iki temel avantaj sunar:

Prim Gün Sayısına Eklenme (Yüzde 25 Avantaj): Kadın çalışanın bu tarihten sonra ödediği her 4 yıllık prim gün sayısının dörtte biri (yüzde 25’i), toplam prim gün sayısına eklenir.

Örnek: 3000 gün prim ödemesi olan bir annenin primi, bu avantajla 3000 + (3000 / 4) = 3750 güne yükselir. Bu, 750 gün fazladan prim kazanmak demektir.

Emeklilik Yaşından İndirim (Erken Yaş Avantajı): Eklenen bu prim günleri, sadece prim hanesine yazılmakla kalmaz; aynı zamanda emeklilik yaş haddinden de indirilir.

Örnek: Yukarıdaki 750 günlük ek prim süresi, annenin emeklilik yaşından da 750 gün (yaklaşık 2 yıl) düşürülür. 58 yaşında emekli olacak annenin emeklilik yaşı 56’ya çekilmiş olur.

Kimler Faydalanabilir ve Başvuru Şartı

Bu haktan yararlanabilmek için, çocuğun “başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli” olduğunun yetkili sağlık kurulu raporu ile tespit edilmesi şarttır.

Avantajdan sadece anneler yararlanabilir, babalar için böyle bir düzenleme mevcut değildir.

Başvuru, kadın sigortalının aktif olarak çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın, SGK İl/Merkez Müdürlüklerine yapılabilir. Bu tespit için SGK, çocuğu hakem hastanelere sevk ederek durumu raporla belgeleyecektir.

Bu düzenleme, annelerin daha az prim ödeyerek daha erken yaşta emekli olmasını sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda prim gün sayısını fiilen artırarak emekli maaşının da bir nebze daha yüksek hesaplanmasına dolaylı olarak katkı sağlayabiliyor.

3. Kısmi Emeklilikte 3600 Gün Fırsatı ve Yaş Şartları

EYT düzenlemesi öncesi sigortalı olan ve prim gününü tamamlamakta zorlanan kadın çalışanlar için 3600 gün ile kısmi emeklilik imkanı, bir diğer hayati erken emeklilik formülüdür. Bu hak, genellikle “yaş bekleyen” ve primini tamamlayamayan çalışanlara yöneliktir.

3600 Gün Kriterleri ve Kadınlara Özel Yaş Şartları

3600 günden kısmi emeklilik hakkını kazanabilmek için kadınlarda üç temel şartın bir arada sağlanması gerekir:

Sigorta Başlangıç Tarihi: 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış olmak. (Bu tarih sonrası başlayanlar için 3600 gün ile emeklilik imkanı bulunmamaktadır.)

Sigortalılık Süresi: En az 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olmak.

Prim Gün Sayısı: Toplamda en az 3600 gün prim ödemiş olmak.

Bu şartları yerine getiren kadınların emeklilik yaşı, 3600 gün ve 15 yıl sigortalılık süresini tamamladıkları tarihe göre kademeli olarak belirlenir.

Şartların Tamamlandığı Tarih Aralığı Kadın Emeklilik Yaşı

23 Mayıs 2002 Öncesi 50
24.05.2002 – 23.05.2005 Arası 52
24.05.2005 – 23.05.2008 Arası 54
24.05.2008 – 23.05.2011 Arası 56
24 Mayıs 2011 ve Sonrası 58

Kıdem Tazminatı Fırsatı

3600 gün ve 15 yıllık sigortalılık süresi şartını tamamlayan kadın çalışanlar, yaş şartını beklemek zorunda kalsalar bile, SGK’dan alacakları özel bir yazı ile iş yerlerinden ayrılıp kıdem tazminatlarını alma hakkına sahiptirler. Bu, özellikle yaş beklerken çalışmak istemeyen veya çalışma hayatına ara vermek isteyen kadınlar için önemli bir finansal destek imkanı sunar.

KAYNAK SOURCE: HABER MERKEZİ